Shotokan – Kata – 松濤館 – 卡塔

Istotną częścią karate shotokan jest kata, czyli formy treningowe polegające na walce z cieniem.

Innymi słowy kata to zestaw, układ, forma ćwiczeń formalnych, technicznych, medytacja w ruchu, bokserska walka z cieniem, jak również porównywane jest do tańca.

Zestaw logicznie powiązanych ze sobą kombinacji, sekwencji technik ręcznych, nożnych, obrony i ataku, wycięć rzutów, dźwigni, sposobów poruszania się.

Techniki ułożone w taki sposób, aby symulowały prawdziwą walkę najczęściej z kilkoma wyimaginowanymi przeciwnikami, tak aby w przypadku realnego zagrożenia dać wyraz autentyczności swego zastosowania.

Kata poza zastosowaniem bojowym, ma również znaczenie zdrowotne: to doskonała gimnastyka, połączona z rozciąganiem, siłowymi ćwiczeniami izometrycznymi, i nauką płynnego regularnego oddechu.

Kata to źródło tradycji i wiedzy o karate. Ćwiczenia przekazywane i doskonalone z pokolenia na pokolenie, opracowywano je od setek lat przez największych mistrzów karate.

P I Ę Ć     Z A S A D     K A R A T E
S H O T O K A N:

  • Po pierwsze rzecz w tym aby doskonalić charakter
  • Po pierwsze rzecz w tym aby rozwijać siłę ducha
  • Po pierwsze rzecz w tym aby prawdziwości drogi bronić
  • Po pierwsze rzecz w tym aby szanować etykietę
  • Po pierwsze rzecz w tym aby gorącością serca męstwa nie przesłaniać

Korzenie kata 劊子手的根源

P O D Z I A Ł     K A T A:

  • Naha
  • Shuri
  • Tomari
Kata, jak i karate mają swe korzenie w chińskim kung-fu, oraz okinawskim Tode (Okinawa-te). Współcześnie ćwiczy się około pięćdziesięciu “ćwiczeń formalnych”, dokładniejszej liczby nie da się ustalić, wiele form jest powieleniem oryginalnych okinawskich, bądź chińskich wzorów, gdzie wprowadzono jedynie niewielkie zmiany, często uproszczenia. Niektóre formy nigdy nie opuściły wioski w której je praktykowano, inne przepadły wraz ze śmiercią mistrza.

Kata, jak i ćwiczenia karate były zakazane, przez japońskiego najeźdźcę na archipelagu Ryukiu. Ćwiczono je w utajeniu nocami, część ruchów ukryto w tradycyjnych okinawskich tańcach, niektóre wykonywano z tradycyjną bronią (bo – kij, sai – sztylet z szeroką gardą, kama – sierp, itp).

Dawniej uczniowie poznawali techniki karate tylko poprzez ćwiczenia kata, nie istniała żadna inna forma treningu technicznego. Przyjęta była zasada treningu jednego kata przez co najmniej trzy lata, dopiero po doskonałym opanowaniu jednej formy uczono się następnej.

Istnieją różne kryteria podziału kata. Ze względu na pochodzenie geograficzne można wyróżnić formy o wyraźnym chińskim rodowodzie, pochodzące z różnych rejonów Okinawy szczególnie z okolic miast:

  • Naha (charakterystyczne techniki krótkiego dystansu, silne, siłowe, zwarte, skuteczne w wąskich uliczkach portowego miasta),
  • Shuri
  • Tomari (techniki dużego dystansu, długie, szybkie, dynamiczne).

Kata współcześnie 今天卡塔

Ze względu na znaczenie treningowe można wyróżnić:

  • kata służące przede wszystkim rozwojowi fizycznemu, poznaniu, podstawowych technik ćwiczącego – stosunkowo proste, silne.
  • formy bardziej finezyjne rozwijające koordynacje, szybkość, refleks, o szerszym wachlarzu technik.

Oczywiście każdy styl wprowadzał własne charakterystyczne zmiany do tradycyjnych form, najczęstszą przyczyną tego faktu było to iż każdy mistrz (prekursor stylu) odznaczał się własnymi, indywidualnymi warunkami fizycznymi w wyniku czego dostosowywano technikę do możliwości własnego organizmu.

W czasach bardziej współczesnych zmiany stylowe dotyczyły bardziej prozaicznych przepisów sportowych, uproszczeń pozwalających bardziej kontrolować, kodyfikować formę.

Kata uczy grzeczności i pokory

卡塔教禮貌和謙讓

Każde ćwiczenia zaczynane i kończone są ukłonem, dopiero po wyrazie szacunku można przejść do pozycji wyjściowej (kamae).

W myśl słów ojca stylu shotokan Gichina Funakoshi (wyrytych na jego nagrobku):

“karate ni sente nashi / karate nie jest sztuką agresji” – każde wykonanie formy zaczyna się od wykonania bloku.

shotokan1

Każde kata ma własną linie, kształt poruszania i kończy się w tym samym punkcie (embusen). Wykonujący ćwiczenie musi znać i rozumieć znaczenie praktyczne każdego wykonywanego ruchu, musi umieć zastosować je w interpretacji ćwiczonej formy (bunkai), wyczuwać wynikający z bunkai indywidualny rytm i timing każdej sekwencji ruchów, zachowywać równowagę i doskonale koordynować ruchy.

Ćwiczenie wymaga koncentracji, pewności siebie, determinacji, gotowości, momentami zuchwałości, w innym momencie pokory i łagodności. Wykonujący musi mieć wrażenie iż został otoczony przeciwnikami, i jest gotów na każdą ewentualność (zanshin). Należy być rozluźnionym, spięcia mięśni następują jedynie na ułamek sekundy w odpowiednich momentach (kime), właściwy oddech dostosowany do rytmu i techniki. Napięcie mięśni podbrzusza w połączeniu z gwałtownym wydechem i okrzykiem w chwili maksymalnego napięcia, najczęściej w środku lub pod koniec kata (kiai) dostarcza dodatkowej porcji energii zawodnikowi, pokazuje “ducha bojowego”.

Aby osiągnąć jak najwyższy poziom umiejętności danej formy, biorąc przykład ze żmudności mistrzów karate należy praktykować kata codziennie, przez wiele godzin, powtarzając daną formę dużą ilość razy, pod kątem różnych sposobów wykonania, najlepiej pod okiem doświadczonego trenera.